Śląsk w rękach austriackich Za czasów Jana II Dobrego Czechami i Węgrami rządzili Maciej Korwin, po nim Władysław Jagiellończyk (zmarł w 1516 r.), Ludwik Jagiellończyk (syn Władysława; 1516-1526; zginął w walce z Turkami pod Mohaczem w 1526 r.), a po Ludwiku rządy w Czechach przejęli austriaccy Habsburgowie. Pierwszym z nich był urodzony w Madrycie Ferdynand I (1526-1564 r.) Jak doszło do przejęcia rządów w Czechach i na Węgrzech przez Habsburgów? W 1515 r. miał miejsce zjazd królów: (Jagiellonów i braci) Zygmunta Starego (króla Polski i księcia Litwy) oraz Władysława Jagiellończyka (króla Czech i Węgier), którzy przyjechali do cesarza Maksymiliana I. Doszło tam do układu między władcami: cesarz miał przestać popierać Krzyżaków i Moskwę w walce z Polską, a dzieci Władysława: Ludwik i Anna miały poślubić wnuków cesarza: Marię i Ferdynanda. Po śmierci Władysława Czechami rządził Ludwik, który ożenił się z Marią Habsburżanką, ale gdy zginął pod Mohaczem, władzę po nim przejął jego szwagier Ferdynand (ożeniony z Anną, siostrą Ludwika). Kiedy Jan II zmarł, arcyksiążę Austrii, książę Styrii, Krainy i Karyntii, hrabia Tyrolu, król Czech, Węgier i Niemiec (późniejszy cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego) Ferdynand I Habsburg wyznaczył na władcę Księstwa Raciborsko-Opolskiego margrabię brandenburskiego Jerzego Hohenzollerna-Ansbacha. Zanim jednak Jerzy objął rządy, Ferdynand wywiózł z zamku opolskiego do Wiednia cały ruchomy majątek. (Jerzy był czwartym dzieckiem Fryderyka Starszego Hochenzollerna, który z Zofią Jagiellonką - córką Kazimierza Jagiellończyka miał 18 dzieci; wśród nich był także Albrecht - mistrz krzyżacki, który naszemu królowi Zygmuntowi Staremu w 1525 r. złożył hołd, a Prusy stały się państwem świeckim z wyznaniem protestanckim). Jerzy Hohenzollern był zarządcą Śląska do dnia swojej śmierci - do 1543 r. Pozostawił po sobie syna również Jerzego Hohenzollerna, który został panem Bytomia i Księstwa Raciborskiego. Po śmierci pod Mohaczem 1526 r. Ludwika króla Węgier i Czech, tron czeski dostał Ferdynand, a królem Węgier został Jan Zapoyla (syn Stefana Zapoyli, o którym mowa w zakładce Śląsk Opolski od starożytności do Jana Dobrego). Jan ożenił się z Izabelą Jagiellonką (córką Zygmunta Starego i Bony Sforzy). Na to małżeństwo zgodził się Zygmunt Stary pod warunkiem, że Jan pogodzi się z Ferdynandem Habsburgiem, z którym walczył o węgierski tron. Doszło więc między nimi do układu: Jan dostanie Izabelę, ale za to po jego śmierci Węgrami miał władać Ferdynand bądź jego potomkowie, jednakże mieli wtenczas Izabeli dać odszkodowanie. Do ślubu doszło w 1538 r., a już w 1540 r. Jan zmarł zostawiając Izabelę z dwutygodniowym synem - Janem Zygmuntem. Na Węgrzech szybko noworodka obrali królem, ale przecież obowiązywał układ. O tron upomniał się Ferdynand, problem w tym, że nie miał pieniędzy na spłatę wdowy. Rozpoczęła się walka o węgierski tron, zakończona zrzeczeniem się Izabeli pretensji o węgierską koronę. W zamian miała dostać Księstwo Ziębickie i Ząbkowice oraz 100 tyś. florenów, a jej syn - Jan Zygmunt: Księstwo Opolskie i wypłatę 25 tyś. florenów rocznie. Księstwo Opolskie miało być przekazane Izabeli (Jan Zygmunt był niepełnoletni) w Boże Narodzenie 1551 r. Królowa Izabela przybyła do Opola 8 marca 1552 r. Księstwo Opolskie było wówczas bardzo zruinowane, gdyż Hohenzollernowie nie dbali o jego rozwój. Sam zamek piastowski w Opolu chylił już się ku upadkowi. Izabella długo Opolem nie zarządzała. W 1556 r. władzę nad księstwem znów przejął Ferdynand I. W 1562 r. cesarz Ferdynand koronował swego syna Maksymiliana II na króla Czech, rok później na króla Węgier, a w 1564 r. podzielił ziemie Habsburgów między trzech swoich synów, przydzielając Maksymilianowi II jeszcze Austrię (Maksymilian został wówczas cesarzem). Tym samym od tego momentu Czechy razem ze Śląskiem zostały zjednoczone z ziemiami Habsburgów, a władcy Cesarstwa Rzymskiego będą także władcami Czech i Śląska. (W 1576 r. kiedy w Polsce szlachta wybierała króla po ucieczce pierwszego króla elekcyjnego - Henryka Walezego, doszło do podwójnego wyboru: część szlachty poparła Maksymiliana II, a część księcia Siedmiogrodu Stefana Batorego. Ze względu na to, że Batory pierwszy przybył do Krakowa, to on został królem Polski. Spór o tron się rozwiązał, bo w tym samym 1576 r. Maksymilian II zmarł). Po śmierci Maksymiliana II na tron wstąpił jego syn Rudolf II (1576-1611 r.) On to na krótko (1597-1598) oddał Księstwo Raciborsko-Opolskie we władanie księciu Siedmiogrodu Zygmuntowi Batoremu (bratankowi Stefana Batorego). Pod koniec swojego życia Rudolf II został odsunięty od władzy przez swego brata Macieja (1612-1619). W czasach rządów Macieja protestanci rozsiani po krajach należących do Cesarstwa Rzymskiego zaczęli się skarżyć na złe traktowanie przez katolików, a cesarz na ich skargi przestał reagować. Gdy z okna jadalni w królewskim zamku na Hradczanach w Pradze protestanci wyrzucili dwóch cesarskich namiestników i ich sekretarza, rozpętała się wojna religijna, która trwała 30 lat (1618-1648). Wojna ta też dotknęła Śląsk. W czasie trwania wojny trzydziestoletniej cesarstwem (i Śląskiem) rządzili: Ferdynand II (cesarz w latach 1619-1637; królem Czech został w 1617 r.) Ferdynand był synem Karola - arcyksięcia Styrii, Krainy i Karyntii; Karol zaś był synem cesarza Ferdynanda I i bratem cesarza Maksymiliana II), a potem jego syn Ferdynand III (1637-1657). To właśnie za rządów króla Czech Ferdynanda II (który podlegał pod cesarza Macieja) wybuchła trzydziestoletnia wojna. W 1619 r. zmarł cesarz Maciej. Wtedy też trwały zamieszki na Ślasku, gdzie wielu było protestantami. Wtedy to biskup wrocławski Karol Habsburg (był bratem Anny Habsburżanki żony Zygmunta III Wazy), który rządził ziemią nyską poprosił króla Polski, by ten przysłał do Nysy swojego syna - Władysława. Zanim Władysław przyjechał do Nysy, zatrzymał się w Częstochowie, a tam spotkał się z poselstwem ze Śląska i Czech, którzy chcieli mu ofiarować czeską koronę. Władysław jednak propozycję odrzucił. Przybył do Nysy, przebywał tam 5 miesięcy, próbował być mediatorem między protestantami a katolikami, ale mediacje zakończyły się fiaskiem. W tym czasie w Polsce uformował się oddział lekkiej jazdy, dowodzony najpierw przez pułkownika Aleksandra Lisowskiego. Od nazwiska dowódcy nazwano ich lisowczykami. Byli oni najemnikami, a zasłynęli z wielkiej odwagi, niesamowitej waleczności, ale też z grabieży i napadów. U współczesnych sobie wzbudzali strach, ale i podziw. Służyli Zygmuntowi III Wazie, ale nie zawsze byli wierni polskiemu władcy. W czasie wojny trzydziestoletniej lisowczycy (oddnani przez Zygmunta na służbę cesarzowi Ferdynandowi III) wyprawiali się m.in. na Czechy i Śląsk (1620 i 1621 r.) łupiąc i paląc miasta i wsie. Jeszcze przed 30-letnią wojenną zawieruchą sułtan turecki Ahmed I, chcąc zdobyć władzę na ziemiach Habsburgów ogłosił księciem Siedmiogrodu Gabora Bethlena (w 1613 r.) Bethlen - wyznawca kalwinizmu już w trakcie wojny sprzymierzył się z Czechami i otwarcie wystąpił przeciw Habsburgom. Ruszył na Węgry i oblegał Wiedeń (został powstrzymany przez lisowczyków, którzy w tym czasie najechali Siedmiogród). Bethlen został nawet obwołany przez sejm królem Węgrów, ale w 1622 r. doszło do rozejmu między nim a królem Węgier (jednocześnie królem Czech i cesarzem w jednej osobie) Ferdynandem II. Na skutek tego porozumienia Gabor Bethlen zrzekł się pretensji do tronu węgierskiego w zamian za ziemie na terenie dzisiejszej Słowacji i... władzę w Księstwie Raciborsko-Opolskim. Księstwo to było pod jego rządami w latach 1622-1624. W 1624 r. na mocy kolejnego rozejmu (w Bańskiej Bystrzycy) władzę w Księstwie Raciborsko-Opolskim znów objął cesarz Ferdynand II. W latach 1626-1627 Śląsk znów był świadkiem walk podczas tej wojny. Przez tę krainę przetaczały się oddziały protestanckiej Unii pod dowództwem Ernsta von Mansfelda i oddziałami Ligi pod dowództwem Albrechta Wallensteina. Do kolejnych walk na Śląsku dochodzi w 1632 r. W latach 1639 i 1642 (już za panowania Ferdynanda III) przez Śląsk przetaczały się oddziały szwedzkie. Kraina znowu stanęła w ogniu. Trzy lata później (w 1645 r.) Księstwo Opolskie przyjął polski król Władysław IV. Jak do tego doszło? 42 letni Władysław ożenił się z o 16 lat młodszą Cecylią Habsburżanką, córką cesarza Ferdynanda II. Ze względu na to, że królowa nie miała posagu, Władysław dostał w zastawKsięstwo Opolskie. Miało być ono wykupione, bądź miało pozostać w rękach Wazów przez okres 50 lat. Zostało jednak wykupione w 1666 r. i wtedy powróciło pod rządy austriackie. Kiedy Władysław IV zarządzał Księstwem Opolskim, oddał je we władanie swojemu przyrodniemu bratu (późniejszemu królowi Polski) Janowi Kazimierzowi. Było to w 1648 r. Ten zaś w listopadzie 1648 r. przekazał je biskupowi wrocławskiemu Karolowi Ferdynandowi Wazie, który nim władał do dnia swojej śmierci - do 1655 r. (biskup ten był bratem Władysława i Jana Kazimierza, synem Zygmunta III Wazy. Był biskupem wrocławskim i płockim, księciem nyskim, raciborsko-opolskim i pułtuskim, opatem czerwińskim, mogilskim i komendatoryjnym tynieckim oraz panem na Żywcu). Po śmierci biskupa Karola władzę nad Księstwem Opolskim przejęła druga żona Władysława IV (a po śmierci Władysława żona Jana Kazimierza, królowa Polski) - Maria Ludwika Gonzaga. Władała ona księstwem do dnia wykupu i przejścia ziemi pod władzę austriacką - do 1666 r. (mapa przedstawia obszar Rzeczpospolitej Obojga Narodów z roku 1648) W 1655 r. na Polskę najechali Szwedzi. Jan Kazimierz, król Polski postanowił opuścić granice kraju i udać się do księstwa pozostającego pod tymczasową opieką Wazów - Księstwa Raciborsko-Opolskiego. 17. października 1655 r. udał się do opolskiego Głogówka. Pod koniec listopada 1655 r. król w kościele oo. franciszkanów w Opolu wydał uniwersał opolski do narodu, wzywając go do zbrojnego przeciwstawienia się Szwedom.