PIASTOWIE 1. MIESZKO I (ok. 960-992 r.) - chrzest 966 r. - bitwa pod Cedynią 972 r. - "Dagome Iudex" - pierwszy polski dokument 2. BOLESŁAW CHROBRY (992-1025 r.) - misja św. Wojciecha i jego śmierć (997 r.) - zjazd gnieźnieński (1000 r.) i ustanowienie metropolii - wojna z Niemcami i pokój w Budziszynie 1018 r. - wyprawa na Ruś 1018 r. - koronacja 1025 r. 3. MIESZKO II (1025-1034) - koronacja 1025 r. - najazd Niemców i Rusinów 1031 r., Mieszko przestaje być królem - rządy jego Brata Bezpryma, śmierć brata i ponowne rządy Mieszka II 4. KAZIMIERZ ODNOWICIEL(1034 i 1039-1058 r.) - gdy rozpoczął rządy wybucha powstanie więc ucieka - najazd Czechów i spalenie Gniezna - gdy Kazimierz wraca przenosi stolicę do Krakowa - odnawia kraj, przede wszystkim życie religijne 5. BOLESŁAW ŚMIAŁY (1058-1079 r.) - znany ze swojej szczodrości - zostaje królem w 1076 r. - po wykryciu spisku zabija (lub zleca zabójstwo) biskupa Stanisława - za to musi uciekać z kraju - w czasach, gdy rządził na Zachodzie była głośna sprawa konfliktu między papieżem Grzegorzem VII a cesarzem Henrykiem IV - Kanossa 1077 r. 6. WŁADYSŁAW HERMAN (1079-1102 r.) - słaby książę zamiast niego rządzi palatyn Sieciech - z powodu Sieciecha toczone są wojny domowe między Hermanem a jego synami 7. BOLESŁAW KRZYWOUSTY (1102-1138 r. ) - walczy z bratem Zbigniewem o tron - Zbigniewa popierają Niemcy, najeżdżają Polskę - dochodzi do słynnej obrony Głogowa 1109 r., - a potem Niemcy dostają łupnia pod Wrocławiem; Psie Pole 1109 r. - by nie dopuścić do walk między synami pisze testament o podziale Polski na dzielnice; początek rozbicia dzielnicowego 1138 r. 8. ROZBICIE DZIELNICOWE - podział Polski na dzielnice i dzielnicę senioralną - Konrad Mazowiecki sprowadza Krzyżaków do Polski 1226 r. - Mongołowie najeżdżają Polskę (bitwa pod Legnicą - ginie Henryk Pobożny 1241 r.) - mimo rozbicia Przemysł II koronuje się na króla Polski 1295 r. - czescy królowie królami Polski Wacław II (od 1300 r. król Polski) i Wacław III (zanim zdążył się koronować zabito go) 9. WŁADYSŁAW ŁOKIETEK (1306-1333 r.) - walka z Wacławem II o tron - utrata Pomorza, Krzyżacy zamiast pomóc w przepędzeniu Brandemburczyków, sami zajmują Pomorze - koronacja na króla na Wawelu 1320 r. kończy okres rozbicia dzielnicowego 10. KAZIMIERZ WIELKI (1333-1370 r.) - koronacja na króla 1333 r. - zakłada pierwszą wyższą uczelnię w Polsce; Akademię Krakowską 1364 r. - zleca budowę 53 murowanych zamków - zawiera pokój z Krzyżakami i odzyskuje Kujawy i Ziemię Dobrzyńską - przeprowadza reformę monetarną - walczy z Tatarami i Litwinami o Ruś Halicką i powiększa terytorium państwa o 100% - umiera bez syna ANDEGAWENOWIE 1. LUDWIK WĘGIERSKI (1370-1382 r.) - syn Elżbiety Łokietkówny, siostry Kazimierza Wielkiego - unia personalna między Polską a Węgrami - nadaje szlachcie przywilej w Koszycach w zamian za zapewnienie, że po jego śmierci wybrana na tron zostanie jego córka; szlachta płaci jeden stały podatek 2. JADWIGA ANDEGAWEŃSKA (1384-1399 r.) - unia w Krewie między Polską a Litwą (Krewo to litewskie miasto) 1385 r. - wychodzi za mąż za Jagiełłę, księcia Litwy JAGIELLONOWIE 1. WŁADYSŁAW JAGIEŁŁO (1386-1434 r.) - chrzest w 1386 r. - wielka wojna z Zakonem Krzyżackim 1409-1411 - 15.07.1410 r. bitwa pod Grunwaldem - pokój w Toruniu 1411 r. 2. WŁADYSŁAW WARNEŃCZYK (1434-1444 r.) - zostaje królem Polski i Węgier  - pokonuje Turków i zawiera z nimi pokój - namówiony przez papieża zrywa pokój i rusza na Turków - ginie w bułgarskiej miejscowości Warna 1444 r. 3. KAZIMIERZ JAGIELLOŃCZYK (1447-1492) - brat Warneńczyka - znów Polska ma unię z Litwą  i tak będzie do końca Jagiellonów - za jego rządów dochodzi do wojny trzynastoletniej z Krzyżakami 1454-1466 r. - wojnę ostatecznie wygrywamy, a ziemie krzyżackie dzielone są na Prusy Królewskie i Prusy Zakonne - Prusy Krolewskie zostają włączone do Polski, Malbork jest nasz - stolica Krzyżaków przeniesiona do Królewca - w roku kiedy umiera, Krzysztof Kolumb odkrywa Amerykę (1492 r.) - żona Kazimierza to Elżbieta Habsburżanka (Rakuszanka) nazywana "Matką królów" 4. JAN OLBRACHT (1492-1501) - "Za króla Olbrachta wyginęła szlachta" - nieudana wyprawa na Mołdawię 5. ALEKSANDER JAGIELLOŃCZYK (1501-1506) - brat Jana Olbrachta - za jego rządów podpisana tzw. Konstytucja "Nihil novi" 1505 r., król bez zgody szlachty nie może podejmować żadnych decyzji ważnych dla kraju 6. ZYGMUNT STARY (1506-1548) - brat Jana i Aleksandra - nazwany Starym, bo za jego życia doszło do koronacji jego syna - też Zygmunta (a Polska miała dwóch królów) - za jego życia w Niemczech występuje Luter; reformacja i podział Kościoła 1517 r. - Lutrem zafascynowany jest Wielki Mistrz Zakonu Krzyżackiego Albrecht Hochenzollern, zrzuca habit i zostaje świeckim władcą - bojąc się pogromu Polaków Albrecht Hochenzollern składa nam hołd (hołd pruski 1525 r.) Prusy Zakonne stają się Prusami Książęcymi i lennem Polski - Zygmunt żeni się z Boną Sforzą (córką księcia Mediolanu), ta przywozi do Polski włoszczyznę (czyli zieleninę: por, seler, rzodkiew itp.) i ziemniaki - w Polsce kwitnie renesans, Wawel odnowiony 7. ZYGMUNT AUGUST (1548-1572 r.) - koronowany 20.02.1530 r. jako niespełna dziesięcioletni chłopiec - stworzył wojska kwarciane (jedna czwarta dochodów krola szła na utrzymanie wojska) - w 1569 r. doszło do tzw. unii lubelskiej; Litwa i Polska stają się jednym krajem KRÓLOWIE ELEKCYJNI 1. HENRYK WALEZY (1574-1575 r.) - zanim go wybrano szlachta napisała dwa dokumenty, które kandydat na króla miał podpisać:artykuły henrykowskie i pacta conventa -  te same artykuły henrykowskie za każdym razem podpisywał kolejny kandydat; artykuły dotyczyły: » gwarantowały szlachcie zachowanie przywilejów » określały zasady ustroju i prawa Rzeczpospolitej » nakazywały królowi zwoływanie sejmu walnego co dwa lata » król na stałe ma przy swoim boku radę doradczą złożoną z czterech senatorów (tak zwanych rezydentów) » nie pozwalały na używanie tytułu dziedzicznego; król miał być wybierany tylko poprzez wolną elekcję » politykę wewnętrzną i zagraniczną poddawały kontroli sejmu » zabraniały podejmować istotnych decyzji politycznych królowi bez zgody senatorów przebywających na dworze królewskim » ukazywały zależność monarchy od praw Rzeczpospolitej, czyli od szlachty, która te prawa sporządzała » obywatele mają prawo do wolności wyznania » zezwalały na wypowiedzenie królowi nieposłuszeństwa - rokoszu, w wypadku łamania przez niego przywilejów szlacheckich - pacta conventa dla każdego kandydata miały być inne (dotyczyły tego, co Polacy dostaną od kandydata, gdy zostanie królem Polski) - gdy się dowiedział o śmierci swojego brata we Francji, uciekł z Polski by zostać królem Francji 2. STEFAN BATORY (1576-1586 r.) - został wybrany pod warunkiem, że ożeni się z Anną Jagiellonką (ona też została koronowana) - utworzył piechotę wybraniecką złożoną z chłopów mieszkających w dobrach królewskich - przeprowadził trzy zwycięskie kampanie przeciw Moskwie - dzięki temu umocnił panowanie w Inflantach i rozszerzył granice Litwy 3. ZYGMUNT III WAZA (1587-1632 r.) - na sejmie elekcyjnym wybrano Zygmunta i arcyksięcia austriackiego Maksymiliana - Maksymilian ruszył na Kraków, nie zdobył go, a w drodze powrotnej starł się z wojskami Jana Zamoyskiego pod opolską Byczyną (1588 r.) - w 1593 r. Zygmunt został też królem Szwecji - w 1599 r. zdetronizowano go w Szwecji za co on uznając się nadal za szwedzkiego króla oddał Polsce Estonię (należącą do Szwedów) - doprowadziło to do wojny Polski ze Szwecją 1600-1606 (bitwa pod Kircholmem 1605 r.) - za jego rządów magnaci polscy wyjeżdżali z wypadami wojskowymi na Rosję (tzw. dymitriady) - sam Zygmunt też ruszył zdobywając Moskwę w 1610 r. (wcześniej wielkie zwycięstwo pod Kłuszynem 1610 r.) - wdał się też w konflikt z Turcją (przegrana bitwa pod Cecorą 1620 r. i ledwo obroniony Chocim 1621 r.) - w 1596 r. doprowadził do tzw. unii brzeskiej (powstaje Kościół grecko-katolicki) - też w 1596 r. przeniósł stolicę z Krakowa do Warszawy 4. WŁADYSŁAW IV (1632-1648 r.) - miał szansę być carem Rosji - gdy zostawał królem artykuły henrykowskie i pacta conventa po raz pierwszy połączono w jeden dokument 5. JAN KAZIMIERZ (1648-1668) - brat Władysława IV - był kardynałem - w roku, gdy go wybrano na króla na Ukrainie wybuchło powstanie (Bohdan Chmielnicki) - z Kozakami odniósł wielkie zwycięstwo pod Beresteczkiem 1651 r. - o Ukrainę walczył nie tylko z Kozakami, ale i z Rosją; - załamał się, gdy Szwedzi zaatakowali Polskę (1655-1660; potop szwedzki) - uciekł wtedy do opolskiego Głogówka - w zamian za pomoc Prusaków podczas potopu szwedzkiego Prusy przestają być lennem Polski - jako jedyny król sam bez przymusu abdykował - zrzekł się korony. W 1668 r. przestał być królem i wyjechał do Francji 6. MICHAŁ KORYBUT WIŚNIOWIECKI (1669-1673) - król nieudolny (taki obraz przeszedł do historii głównie dzięki Sobieskiemu) - za jego rządów najeżdżają na Polskę Turcy - Turcy zdobywają Kamieniec Podolski 1672 r. - w tym samym roku (1672 r.) Wiśniowiecki podpisuje haniebny rozejm z Turkami - w Buczaczu - Polska traci Podole i ma płacić Turkom trybut (staje się więc tureckim lennem) - Polacy jednak nie płacą, bo w 1673 r. hetman Jan Sobieski uderza na Turków i pokonuje ich pod Chocimiem 7. JAN III SOBIESKI (1674-1696) - wybrany na króla w 1674, ale dopiero w 1676 się koronował - jako hetman pokonał Turków pod Chocimiem (1673 r.), a potem jako król - pod Wiedniem (1683 r.) - zawarł z Rosją ostateczny pokój (1686 r.) dotyczący podziału między Polskę a Rosję Ukrainy - dla niego został wybudowany barokowy pałac w Wilanowie 8. AUGUST II MOCNY (1697-1706 i 1709-1733) - pochodził z niemieckiej Saksonii z rodu Wettynów - po śmierci Sobieskiego większość szlachty wybrała francuskiego Franciszka Conti, a przekupiona przez Rosjan mniejszość Augusta - ten pierwszy przybył do Krakowa, włamał się do skarbca po insygnia królewskie i koronował się na króla - wplątał Polskę w wojnę ze Szwecją - gdy Szwedzi zwyciężali, zmusili Polaków do wyboru na króla Stanisława Leszczyńskiego (1704 r.) - on, mimo, że nie chciał abdykować, wycofał się z Polski do Saksonii (w Polsce trwała wojna domowa między zwolennikami obu: jedni do Sasa drudzy do Lasa) - gdy Szwedzi zagrozili całkowitym podbojem Polski, zrzekł się korony (1706 r.) - jednak po porażce Szwedów pod Połtawą 1709 r. Leszczyński musiał uciekać z Polski, a August znów zaczął rządzić, zapominając, że korony się zrzekł - bojąc się jego absolutystycznej władzy szlachta zawiązała konfederację tarnogrodzką (1715-1717) zakończoną przy pomocy wojsk rosyjskich kompromisowym układem warszawskim i Sejmem Niemym (żaden szlachcic bojąc się Rosjan nie zabrał na nim głosu) 9. STANISŁAW LESZCZYŃSKI (1704-1709 i 1733-1735) - dwukrotnie wybierany na króla Polski - za pierwszym razem wybrany pod groźbą wojsk szwedzkich - po przegranej Szwedów z Saksończykami i Rosjanami uciekł do Szwecji, - jego córka Maria została żoną francuskiego króla Ludwika XV - po śmierci Augusta II znów wybrany królem, ale gdy wojska rosyjskie wkroczyły do Polski, znów musiał uciekać; tym razem uciekł do Francji 10. AUGUST III SAS (1733-1763) - ociężały i zachowujący się jak dziecko - wybrany na króla pod przymusem wojsk rosyjskich - słynął z obżarstwa - większość czasu spędzał w Dreźnie 11. STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI (1764-1795) - ostatni król Polski - wybrany pod przymusem wojsk rosyjskich - założył w 1765 r, w Warszawie Szkołę Rycerską, wychowującą młodzież w duchu patriotyzmu i wierności monarsze - przeciw królowi, który był uległy carycy Katarzynie wybucha konfederacja barska (1768-1772) - konfederacja kończy się klęską (dzięki pomocy Rosjan) i pierwszym rozbiorem Polski (1772 r.; Prusy, Rosja i Austria) - sejm w 1773 r. zgadza się na rozbiór, ale próbując ratować kraj ustanawia pierwsze na świecie ministerstwo edukacji - Komisję Edukacji Narodowej - gdy Rosja potrzebowała pieniędzy na wojnę z Turcją, caryca nakazała Poniatowskiemu zwołanie sejmu, na którym szlachta miała się dla niej opodatkować - sejm przeszedł do historii pod nazwą Sejmu Wielkiego lub Sejmu Czteroletniego (1788-1792) - na nim dochodzi do podpisania drugiej na świecie a pierwszej w Europie konstytucji - #. maja 1791 r. - przeciwnicy zmian i reform zawiązali w Petersburgu konfederację, którą potem ogłosili w Targowicy - 1792 r. - konfederaci wspierani przez Rosjan zwyciężają - za próby wprowadzenia zmian Polska jest ukarana drugim rozbiorem 1793 r. (Prusy i Rosja bez Austrii) - chcąc ratować kraj Tadeusz Kościuszko wznieca powstanie, w którym uczestniczą też chłopi - kosynierzy 1794 r. - powstanie kończy się klęską i trzecim rozbiorem 1795 r. (Prusy, Austria i Rosja) - Poniatowski jest zmuszony abdykować, a ostatnie lata życia spędza w Petersburgu (umiera w 1798 r.)