OBIEKTY KULTU SAKRALNEGO PARAFII PW. ŚW. PIOTRA I PAWŁA W ŁUBNIANACH
autor: Krzysztof Chaliński


Parafia łubniańska leży w odległości 11 km na północ od granic Opola. W jej skład wchodzą cztery wsie: Łubniany, Dąbrówka Łubniańska, Masów i maleńkie Kosowce. Samodzielną parafią stała się 22 kwietnia 1889 r. z części parafii z Jełowej, ale lokalistę – własnego duszpasterza posiadała już od roku 1859. Wsie należące do parafii św. Piotra i Pawła od początku swego istnienia związane były z wiarą chrześcijańską i z szerzeniem kultu maryjnego oraz kultem świętych. To właśnie z wiarą związane są pierwsze wzmianki o Łubnianach, a także wzmianki o Dąbrówce. 


BUDYNKI TERENU ŁUBNIAŃSKIEJ PARAFII ZWIĄZANE Z SACRUM

Pierwszym i najważniejszym budynkiem związanym z sacrum jest łubniański kościół. To wokół niego toczy się duchowe życie parafii. To on swoim neogotyckim wyglądem, swoją strzelistością wskazuje na łączność nieba z ziemią.
Drugim budynkiem nie tak dawno wybudowanym jest pogrzebowa kaplica. To do niej przychodzą mieszkańcy modlić się o każdej porze dnia za zmarłego parafianina. Ona również wskazuje na niebo. W niej być może bardziej odczuwa się kruchość ludzkiego życia i potęgę wieczności.
Przez długie lata (prawie cały XX w.) istniał w Łubnianach klasztor ss. Służebniczek Najświętszej Maryi Panny. Choć dziś budynek klasztorny nie pełni już swojej zakonnej posługi, warto o nim wspomnieć, gdyż siostry w nim mieszkające również tworzyły historię tej parafii. 

kościół p.w. św. Piotra i Pawła
Historia łubniańskiego kościoła sięga wieku XVII, a być może nawet wieków wcześniejszych. Rozwój chrześcijaństwa w tej okolicy związany jest z opolską kolegiatą, a mała kaplica, w której mieszkańcy się modlili i która służyła jako miejsce spotkań w momencie przybycia wikarego z kolegiaty św. Krzyża w Opolu stała tu pewnie od wieku XIII. Pierwszy drewniany kościółek wybudowany był przypuszczalnie w miejscu rozebranej kaplicy. Jego budowa miała uprosić Boga o oddalenie zaraz, które często nawiedzały Łubniany. Kościółek ten strawił pożar podobno jeszcze przed zakończeniem budowy.
Ze względu na licznie nawiedzające Łubniany zarazy, mieszkańcy wsi chcąc się przed nimi uchronić, udali się w 1633 r. na Jasną Górę i zakupili tam kopię obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej, a po powrocie zawiesili obraz na słupie. Łubnianie do dziś opowiadają historię związaną z zakupem tego obrazu: podobno handlarz, chciał na obrazie więcej zarobić i obiecał go sprzedać innej parafii. Niestety, ilekroć chciał obraz ukryć, ten wciąż znajdował się na wierzchu.
Kiedy łubnianie byli jeszcze w Częstochowie, ślubowali wybudować w swojej miejscowości kościół, gdyż po pożarze pierwszego nie mieli swojej świątyni. Niestety po przyjeździe nie spełnili złożonego ślubu. Z tym faktem wiążą łubnianie nadejście kolejnej zarazy, która poczyniła duże spustoszenia wśród mieszkańców wsi. Na przeproszenie Boga za złamaną obietnicę udano się w pielgrzymce z obrazem przywiezionym z Częstochowy do Dobrzenia modląc się o wstawiennictwo do św. Rocha. Do celu jednak pielgrzymi nie dotarli. Najpierw mieszkańcy Dobrzenia wysłali do Łubnian posłańca z wieścią, że dobrzenianie boją się sprowadzenia z Łubnian zarazy, dlatego nie życzą sobie żadnej pielgrzymki, a kiedy dowiedzieli się, że łubnianie na nią wyruszyli, uzbrojeni w kosy, siekiery i cepy zagrodzili pątnikom drogę. Doszło do walki, która zmusiła łubnian do powrotu. Po drodze pielgrzymi zgubili częstochowski 






Nieistniejący już kościół w Łubnianach z XVII w.; ołtarz w łubniańskim kościele
z obrazem XVII wiecznej Matki Boskiej Częstochowskiej


obraz, a dobrzenianie w miejscu znalezienia obrazu postanowili wybudować kapliczkę. Ta leśna kapliczka stoi do dnia dzisiejszego .

W roku 1682 wybudowano nowy, większy kościół, poświęcony Zwiastowaniu Najświętszej Maryi Pannie oraz świętym Piotrowi i Pawłowi. W kościele tym w samym środku ołtarza została umieszczona odzyskana kopia jasnogórskiego obrazu. Wzmianka o tymże kościele zachowała się w
dokumencie z 1687 r., który został sporządzony po wizytacji w całym archidiakonacie opolskim, a którą z ramienia biskupa wrocławskiego przeprowadził archidiakon kolegiaty opolskiej ks. Marcin Stephetius. W dokumencie tym jest mowa, iż kościół zbudowany był z drewna, jako ślub mieszkańców złożony w czasie panującej zarazy. Na jego budowę zgodę wyraził urząd biskupi i cesarska Kamera, do której już wówczas wioska należała (wyjęta spod własności norbertanów) w Czarnowąsach). Kościół ten poświęcony został przez opolskiego kanonika ks. Mateusza Scharcoviusa, a Msza św. miała być w nim odprawiana przynajmniej co czwartą niedzielę. Za tę usługę łubnianie zobowiązani byli płacić proboszczowi z Jełowej ks. Tomaszowi Kubiczowi 12 talarów rocznie . Kościół miał wówczas małą wieżę z sygnaturką, która trzy razy dziennie dzwoniła na „Anioł Pański”. Przy kościele znajdował się cmentarz, krzyż i kostnica.
Drugą wizytację przeprowadzono w Łubnianach w r. 1697. Wówczas proboszczem w Jełowej (Łubniany były wówczas filią Jełowej) był ks. Kasper Raczek – Ślązak z Opola. Skarżył się przed wizytatorem, że duszpasterstwo w Łubnianach jest trudne. Nie było miejsca we wsi, by się zatrzymać, a biedni mieszkańcy nie byli w stanie zapewnić ani proboszczowi kawałka chleba ani koniom paszy. Podobnie skarżył się łubniański nauczyciel – Melchior Wrochen. Czuł się on we wsi niepotrzebnym, gdyż dzieci nie przychodziły do szkoły.
Wraz z początkiem wieku XIX łubnianie coraz bardziej zaczęli domagać się własnego duszpasterza, co było przyczyną kilku konfliktów między nimi a





XIX w. kościół w Łubnianach.Widok przed II wojną światową; wnętrze kościoła.
Widok przed II. wojną światową; widok współczesny kościoła.

proboszczem z Jełowej . W końcu prośba mieszkańców została spełniona i z dniem 02. sierpnia 1859 r. otrzymali pierwszego lokalistę. Był nim urodzony w Raciborzu ks. Maximilian Lange, który zanim przyszedł do Łubnian był Widok współczesny kościoła
kapłanem w Schalkowitz . Za czasów jego posługi wybudowano w Łubnianach nowy, trzeci kościół.
W roku 1870 przez Łubniany przeszedł silny huragan i dokonał wielu zniszczeń w starym, drewnianym kościele. Postanowiono wówczas, że na jego miejscu mieszkańcy wybudują nowy, murowany. Na jego budowę w dniu 7 marca 1870 r. dał zgodę urząd królewski i od tego roku rozpoczęło się stawianie nowej świątyni. Stary kościół wówczas nie rozbierano, a wykorzystano jako rusztowanie. Budowa została zakończona w dwa lata, a uroczyste poświęcenie nowej świątyni miało miejsce 8 września 1872 r.
12 listopada 1886 r. zmarł ks. lokalista Maximilian Lange, a w jego miejsce w następnym roku przyszedł ks. Karl Bergmann. Za jego kadencji Łubniany stały się samodzielną parafią, a ks. Karl Bergmann stał się pierwszym jej proboszczem. Miało to miejsce 22 kwietnia 1889 r.
Obecnie parafia p.w. św. Piotra i Pawła w Łubnianach ma już dziewiątego proboszcza. Jest nim ks. Jerzy Wybraniec, który proboszczem łubniańskim jest od r. 2003. Jego poprzednicy to:
- ks. Franz Pogrzeba, który w dniu 23 czerwca 1900 r. przyszedł do Łubnian jako ks. wikary, po śmierci ks. Bergmanna został administratorem parafii (ks. proboszcz zmarł 19.01.1904 r.), a od dnia 01. lutego 1905 r. - proboszczem. Cztery lata po I. wojnie światowej w 1922 r. został przeniesiony na probostwo do Preiswitz przy Gliwicach;
- z Preiswitz w tym samym czasie (w 1922 r.) przybył do Łubnian i objął probostwo ks. Franz Dzierdzon. Trzy lata później 27 kwietnia 1925 r. zmarł na atak wątroby i został pochowany przy łubniańskim kościele;
- jego następcą został ks. proboszcz Karl Cedzich, który w Łubnianach przebywał krótki czas;
- W tym samym roku 1925 do Łubnian z parafii Steinersdorf koło Namysłowa przyszedł ks. Paul Schmidt. Był on w tutejszej parafii proboszczem do grudnia 1932 r., kiedy to został przeniesiony na probostwo do Gross Pramsen Kreis Neustadt O/S;
- na miejsce ks. Schmidta w roku 1933 przybył z parafii Gross Pluschnitz O/S ks. Paul Bittner, który w parafii pełnił urząd radcy duchownego. W 1935 r. opuścił Łubniany i zamieszkał w Carlsruhe O/S, gdzie cztery lata później zmarł;
- 6 marca 1935 r. z parafii św. Mikołaja w Raciborzu przybył ks. Franz Choroba. Przybył on jako administrator, a proboszczem został rok później. Za jego duszpasterzowania łubniański kościół przeszedł gruntowną renowację. On też był proboszczem w Łubnianach podczas II. wojny światowej. W dniu 29.listopada 1953 r. otrzymał tytuł Dziekana Honorowego. Zmarł 26. sierpnia 1957 r.
- 04 października 1957 r. probostwo parafii Łubniany objął ks. Jerzy Mainka, który po 20 latach posługi w tej parafii – 20. czerwca 1977 r. zmarł;
- w lipcu 1976 r. do Łubnian przybył ks. wikary Karol Łysy. Po śmierci swojego przełożonego ks. bp Ordynariusz Alfons Nossol mianował go proboszczem. Objęcie przez niego parafii odbyło się 23. października 1977 r. 25 lat później ks. bp Ordynariusz Alfons Nossol mianował ks. Łysego Dziekanem Honorowym. Ks. Karol Łysy urząd proboszcza pełnił do 2 czerwca 2003 r. – dnia swojej śmierci . 

kaplica pogrzebowa
Do roku 1996 w Łubnianach kaplica pogrzebowa nie istniała. Osoby zmarłe do czasu pogrzebu trzymano w domach i w domach się za ich dusze modlono. Aby ten stan zmienić parafianie zgłaszali ówczesnemu księdzu proboszczowi Karolowi Łysemu chęć budowy w parafii kaplicy pogrzebowej. Ksiądz proboszcz w celu wysłuchania opinii i propozycji budowy zebrał dnia 13. czerwca 1994 r. Radę Duszpasterską, na której padła propozycja budowy kaplicy na parafialnym cmentarzu. Temu pomysłowi sprzeciwili się mieszkańcy sąsiadujący z cmentarzem, dlatego zdecydowano zbudować kaplicę tuż przy plebanii. Zaprojektowanie jej zlecono inż. Henrykowi Dudzie z Grudzic, a mapy geodezyjne w czynie społecznym wykonał p. Paweł Fronia.
Po zatwierdzeniu projektu przez władze wojewódzkie i Kurii Diecezjalnej w dniu 20 lipca 1995 r. rozpoczęto budowę. Prace przy wykopie i wylaniu fundamentów trwały do 20 sierpnia 1995 r. Po ich wylewie przerwano budowę, a powrócono na nią 9 października. Wówczas zaczęto stawiać mury. W dniu 10 grudnia 1995 r. prace te w stanie surowym zakończono. Na budowę powrócono 23 kwietnia 1996 r. Zaczęto wówczas stawiać dach. Prace przy budowie kaplicy zakończono przed uroczystością odpustową św. Piotra i Pawła.
Po uroczystości odpustowej przystąpiono do prac wykończeniowych związanych z użytecznością kaplicy. Prace te ostatecznie zakończono 28 października 1996 r.
W dniu 2 listopada 1996 r. w święto zmarłych została odprawiona przez ks. bpa Jana Kopca Msza pontyfikalna w intencji wszystkich, którzy pracowali przy budowie domu pogrzebowego i wszystkich ofiarodawców. Mszę tę koncelebrowali: ks. Dziekan Czesław Kwiatkowski, ks. dr Hubert Łysy, o. Kapistran, o. Adrian i ks. Proboszcz Karol Łysy. Po Mszy św. ks. bp poświęcił kaplicę pogrzebową .

kaplica pogrzebowa w Łubnianach

Były klasztor ss. Służebniczek N.M.P.
Zdaniem rady sołeckiej wsi Łubniany, a także redaktora lokalnej gazety „Beczka” p. Piotra Badury w 1932 r. mieszkańcy Łubnian postanowili postawić w swojej miejscowości dom spokojnej starości. Zaczęto stawiać budynek, ale bardzo szybko się okazało, że nie spełnia wymogów, by w budynku tym mogli kiedykolwiek zamieszkać starsi mieszkańcy. Oddano więc go pod opiekę ss. Służebniczek Najświętszej Maryi Panny, które mają do dnia dzisiejszego swój dom prowincjalny w Leśnicy przy Górze św. Anny.
Zdaniem sióstr zakonnych dom ten miał w swoim zamiarze od początku służyć parafii. Właśnie w tym celu siostry w 1933 r. zostały tu sprowadzone, a budynek, który nazwany został „Domem św. Pawła”, służył im jako klasztor. W pomieszczeniach piwnicznych mieściła się spora kaplica, w której były odprawiane msze św., a na pierwszym piętrze siostry prowadziły ochronkę dla dzieci i miały swoje cele. Z biegiem czasu siostry przeniosły się piętro wyżej urządzając na drugim piętrze trzy cele, refektarz, łazienkę i kuchnię, natomiast na pierwszym piętrze został urządzony ośrodek zdrowia.
Nie zawsze siostry miały w Łubnianach łatwe życie. W sierpniu 1954 r. komunistyczne władze internowały siostry, wywożąc je do Staniątko w powiecie Bochnia (w województwie krakowskim). Tam łubniańskie siostry przebywały aż do grudnia 1956 r. Wówczas pozwolono im wrócić do łubniańskiego klasztoru .
Od dnia 28.09.1992 r. „Dom św. Pawła” zaczął spełniać jeszcze jedną funkcję. W łubniańskiej parafii zawiązał się „Caritas” parafialny, który na swoją siedzibę otrzymał część pomieszczeń mieszczących się w piwnicach tego domu . Tak więc od tego dnia piwnice zajmował „Caritas” i siostry (nadal była tam duża kaplica), pierwsze piętro służyło jako ośrodek zdrowia, a drugie było piętrem klauzurowym, służącym jako pomieszczenia klasztorne.
W roku 1995 r. Zakon Sióstr Służebniczek N.M.P. nabył w drodze Ugody Komisji Majątkowej w Warszawie cały budynek, ale pomimo, iż stał się własnością sióstr, siostry nadal użytkowały tylko część pomieszczeń piwnicznych i górne piętro (poddasze). Siostry chcąc nabyć tenże budynek musiały się zgodzić, że dopóki władze gminy same nie zrezygnują z użytkowania pomieszczeń na piętrze, dopóty będzie w tym budynku przychodnia, a siostry nie będą miały prawa domagać się zwrotu zajmowanych przez lekarzy pomieszczeń. Warto zaznaczyć, że siostry domu tego nie dostały zupełnie za darmo. Był on zadłużony (jeszcze w markach niemieckich), a siostry ten dług musiały spłacić.
Tak było do 12.07.1999 r. Ze względu na coraz mniejszą liczbę powołań siostry musiały odejść z Łubnian. Tak więc od 1999 r. budynek ten przestał pełnić funkcję klasztoru. Przestały też być w nim odprawiane msze św. Mimo to nadal służył parafii: w pomieszczeniach piwnicznych mieścił się parafialny „Caritas”, a wyżej – ośrodek zdrowia. Sytuacja po raz kolejny zmieniła się w 2009 r. W dniu 01.06.2009 r. otworzono nowy gminny ośrodek zdrowia połączony ze stacją „Caritas”. W tym dniu piwnice i piętro pozostały zwrócone zakonowi. Siostry jednak do Łubnian już nie wróciły.



przedwojenna widokówka; w prawym
dolnym rogu: klasztor ss. Służebniczek N.M.P.